Welke dermatoscoop moet ik als huisarts kopen? (2024)

Aanmelden basiscursus

Wat is de beste dermatoscoop?

Maartje Spit

25 maart 2020, 8 minuten leestijd

Voordat je een dermatoscoop aanschaft is het goed om een aantal aspecten in overweging te nemen zoals bijvoorbeeld de belichting, de mate van huidcontact, de grootte van het apparaat, de mate van vergroting en de glasplaat, de prijs, alsook de digitale mogelijkheden die het apparaat biedt. Deze zullen in dit artikel besproken worden zodat het je als huisarts, verpleegkundig specialist of physician assistent helpt om een goede keuze te maken.

Het verschil tussen gepolariseerd en niet-gepolariseerd licht
- Diepte versus oppervlakte structuren
- Voordelen van niet-gepolariseerd licht bij dermatoscopie
- Voordelen van gepolariseerd licht bij dermatoscopie
Het verschil tussen contact en non-contact dermatoscopie
Hoe maak je de beelden van een dermatoscoop digitaal?
Wat kost een dermatoscoop?
Wordt dermatoscopie vergoed door de zorgverzekeraar?
Een vergelijking van verschillende dermatoscopen
Foto’s gemaakt met verschillende dermatoscopen
Samengevat
Literatuur

Het verschil tussen gepolariseerd en niet-gepolariseerd licht

Een dermatoscoop kan gepolariseerd en niet-gepolariseerd licht verspreiden; dit is afhankelijk van het type dermatoscoop. De moderne dermatoscopen bieden vaak een hybride functie waarmee je kunt wisselen tussen deze twee vormen van licht; beide vormen zijn complementair in de beeldvorming. Voor iedere behandelaar die met een dermatoscoop werkt is het dan ook essentieel om een dermatoscoop aan te schaffen die hybride is.

Voorbeelden van dermatoscopen met een hybride functie zijn bijvoorbeeld de Delta 20T (Heine) en de Dermlite DL4 (3Gen) die hieronder te zien zijn. Dit zijn hybride dermatoscopen die contact maken met de huidlaesie. Maar er zijn ook hybride dermatoscopen die dat niet doen. Dit kan voor -en nadelen hebben zoals hieronder verder toegelicht.

Wanneer je met een contact-dermatoscoop geen gepolariseerd licht gebruikt heb je vloeistof nodig voor een goede beeldvorming. Dit heeft te maken met het onregelmatige oppervlak van de huid waardoor het glasplaatje van de dermatoscoop de huid niet overal kan raken. Met bijvoorbeeld echo-gel of handalcohol lukt het beter om dieper in de huid te kijken, omdat hiermee de onregelmatige tussenruimtes zijn opgevuld. Met gepolariseerd licht hoef je geen vloeistof te gebruiken voor een goede beeldvorming, hoewel het de beeldvorming wel kan verbeteren. Voor optimale beeldkwaliteit is het dan ook aan te raden, hiermee haal je ook meteen de huidschilfers weg. Bij dikkere verruca seborrhoica is echo-gel te verkiezen boven handalcohol omdat het de onregelmatige tussenruimten beter opvult.

Diepte versus oppervlakte structuren

Het belangrijkste verschil tussen gepolariseerd en niet-gepolariseerd licht is de diepte waarmee je door de huid kunt schijnen. Met gepolariseerd licht kun je diepere structuren visualiseren (tot in de oppervlakkige dermis). Zonder gepolariseerd licht evalueer je oppervlakkige huidstructuren (de epidermis en de dermo-epidermale junctie). In figuur 3 zie je een voorbeeld van een verruca seborrhoica zonder gepolariseerd licht en in figuur 4 is dezelfde laesie maar dan mét gepolariseerd licht weergegeven.

Voordelen van niet-gepolariseerd licht bij dermatoscopie

Ook dermatoscopie zónder gepolariseerd licht biedt soms voordelen omdat het ongefilterd licht verspreid op de huidlaesie. Grijze en blauwe kleuren zijn hierdoor beter weergegeven en dat is met name van belang bij gepigmenteerde laesies omdat deze kleuren correleren met de melanine in de dermis. Bijvoorbeeld bij een superficieel melanoom kan de kleur grijs de enige aanwijzing zijn voor maligniteit zoals in figuur 5 weergegeven. Hier zie je een niet-gepolariseerde afbeelding van een invasief melanoom waarbij de kleur grijs bij de witte pijlen goed zichtbaar is. Dit in tegenstelling tot dezelfde afbeelding mét gepolariseerd licht in figuur 6, waarbij de kleur grijs minder zichtbaar is.

Bron: Rosendahl, (2019)

Ook oranje klodders en witte puntjes in sommige verrucae seborrhoicae zijn soms beter zichtbaar zonder gepolariseerd licht.

Voordelen van gepolariseerd licht bij dermatoscopie

De optie om met gepolariseerd naar de huid te kunnen kijken is ook essentieel om tot een goede diagnose te kunnen komen en om geen maligniteiten te missen. Er zijn namelijk twee polarisatie-specifieke patronen te zien bij maligniteiten.

1. Witte lijnen

Polarisatie-specifieke lijnen kunnen zichtbaar zijn bij maligniteiten zoals een melanoom en het basaalcelcarcinoom. Onderstaande afbeeldingen zijn een illustratie hiervan. De witte lijnen die vooral goed zichtbaar zijn met gepolariseerd licht verwijzen naar de vorming van collageen en zijn hier een aanwijzing voor een maligniteit. In dit voorbeeld gaat het om een superficieel spreidend melanoom.

2. Wit ‘klavertje-vier’

In de patroonanalyse wordt het witte klavertje vier geduid als: 4-klodders-in-een-vierkant. Een voorbeeld is hieronder weergegeven. Het is een typische aanwijzing voor een actinische keratose en vaak te zien bij actinisch beschadigde huid.

Actinische keratose met polarisatie specifieke witte klodders in een vierkant (Dino-Lite Edge)

Soms zijn polarisatie-specifieke witte lijnen de énige aanwijzing voor een maligniteit zoals hieronder te zien is. Hier zie je een invasief melanoom met een patroon van klodders in bruintinten en zwart gemaakt zónder gepolariseerd licht in de linker opname. Hier ontbreken de witte lijnen. De rechter opname is gemaakt met gepolariseerd licht waarbij je de witte lijnen wél ziet.

Een invasief melanoom met rechts de polarisatie specifieke witte lijnen. Bron: Rosendahl (2019)

Het verschil tussen contact en non-contact dermatoscopie

De meeste dermatoscopen maken contact met de huidlaesie, maar er zijn er ook die dat niet doen. Het voordeel van een dermatoscoop die géén contact maakt met de huid is dat de beelden meer vergroot kunnen worden, zoals bijvoorbeeld bij de digitale Dino-Lite het geval is. Met dit apparaat zijn vergrotingen tot 45 x mogelijk. Ook geef je geen directe druk op de huid wat voor de beoordeling van de vasculaire structuren van belang is.

Sommige dermatoscopen hebben naast de mogelijkheid om te switchen in lichtbron óók de optie om te switchen tussen contact en non-contact dermatoscopie. De Dermlite DL200 Hybrid is een voorbeeld van zo’n multifunctionele hybride dermatoscoop.

Het is belangrijk om bij contact-dermatoscopie erop te letten dat je niet te hard duwt. Met name bij niet-gepigmenteerde laesies is dit van belang omdat de beoordeling van het vaatpatroon hierbij een meer prominente rol speelt. Wanneer je teveel druk geeft op de huidlaesie duw je de vaten namelijk makkelijk weg.

In onderstaand voorbeeld zie je een amelanotisch melanoom waarbij afbeelding A gemaakt is met een contact-dermatoscoop zonder gepolariseerd licht en B mét gepolariseerd licht. Afbeeldingen C en D zijn gemaakt met een non-contact dermatoscoop zónder gepolariseerd licht en afbeelding D mét gepolariseerd licht. Bij een amelanotisch melanoom ben je voor de evaluatie afhankelijk van een goede beeldvorming van de bloedvaten waarbij een polymorf vaatpatroon een zeer verdacht kenmerk is. Zoals je in dit voorbeeld ziet is het polymorfe vaatpatroon het beste te zien in voorbeeld D waarbij gebruik wordt gemaakt van gepolariseerde non-contact dermatoscopie. In dit voorbeeld zie je overigens ook dat contact-dermatoscopie zonder gepolariseerd licht een te beperkte beeldvorming geeft om tot een goede evaluatie te kunnen komen.

Amelanotisch melanoom gevisualiseerd met contact-dermatoscopie ( A+B ) en non-contact dermatoscopie (C +D) en waarbij bij B + D gebruik is gemaakt van gepolariseerd licht. Bron: Cristiane Benvenuto-Andrade, MD; Stephen W. Dusza, MPH; Anna Liza C. Agero, MD; et al 2007.

Hoe maak je de beelden van een dermatoscoop digitaal?

Voor het gebruik in de huisartsenpraktijk is het essentieel om een digitale dermatoscoop te gebruiken zodat je de beelden rustig op je computerscherm kunt analyseren na afloop van je spreekuur. Zeker als je net start met dermatoscopie is dat wenselijk omdat je onmogelijk in enkele seconden een dermatoscopisch beeld kunt analyseren. Bovendien zul je in het begin veel moeten reflecteren op wat je ziet, bij voorkeur met een deskundige collega of dermatoloog. Daarnaast kun je de digitale beelden inzetten voor een teledermatoscopische consultatie. Voor veel handdermatoscopen zoals de Heine Delta en de Dermlite zijn er ook adapters beschikbaar voor het digitaal maken van de beelden via smartphone of tablet. Deze accessoire dien je apart aan te schaffen bij de fabrikant van de dermatoscoop en soms zijn er ook merkloze universele adapters te koop waarmee kosten te besparen zijn. Hieronder zie je links een voorbeeld van een Iphone adapter behorend bij de Dermlite DL3 hybride dermatoscoop.

Voor een zeer hoge beeldkwaliteit is het ook mogelijk om een dermatoscoop te bevestigen op een spiegelreflex camera. Zo biedt Heine dermatoscopen die geschikt zijn voor de Nikon en Canon camera’s. Ook hier heb je een adapter nodig om de koppeling te kunnen maken.

De beelden die gebruikt worden in de online basiscursus dermatoscopie zijn gemaakt met de digitale Dino-Lite Edge en de Heine Delta 20T gekoppeld aan een digitale spiegelreflexcamera. Weten hoe je deze koppeling kunt maken? Bekijk dan deze video.

Wat kost een dermatoscoop?

Een goede dermatoscoop, dat wil zeggen met een hybride lichtfunctie, heb je vanaf 800 euro. Er zijn wel dermatoscopen op de markt die goedkoper zijn maar daar is de kwaliteit ook naar. De MoleScope bijvoorbeeld is voor een paar honderd euro te krijgen als opzetstukje voor je smartphone, maar deze biedt geen polarisatie en de beeldkwaliteit is beperkt. De MoleScope2 biedt wél deze polarisatie, maar de beeldkwaliteit is matig.

Wordt dermatoscopie vergoed door de zorgverzekeraar?

Er is een vergoeding voor teleconsultaties beschikbaar middels een M&I verrichting teledermatologie. Hieronder valt ook de teledermatoscopische consultatie. Afhankelijk van de zorgverzekeraar levert dit 25-75 euro per verrichting op. De tijd die je kwijt bent voor een consultatie in de huisartsenpraktijk valt onder de reguliere bekostiging van een consult. In het begin ben je vaak een dubbel consult kwijt. Dermatoscopie kost nu eenmaal behoorlijk wat tijd. Niet alleen technisch, maar vooral ook de interpretatie van de beelden die je ziet, het vastleggen ervan in het HIS en erover communiceren met collega’s en vervolgens je patiënt. Naarmate je handiger wordt en meer bekwaam werpt dermatoscopie steeds meer vruchten af en wordt het zelfs een ‘sport’ om maligniteiten in zo’n vroeg mogelijk stadium op te sporen, nog voordat deze met het blote oog zichtbaar zijn.

Een vergelijking van verschillende dermatoscopen

Tot slot enkele voorbeelden van hybride dermatoscopen met elkaar vergeleken die geschikt zouden kunnen zijn voor het gebruik in de huisartsenpraktijk. Deze dermatoscopen kunnen allemaal switchen tussen verschillende lichtbronnen.

Hybride dermatoscopen met goede beeldkwaliteit, klik hier voor de pdf met links

Foto’s gemaakt met verschillende dermatoscopen

Om een indruk te krijgen van de beeldkwaliteit van de diverse apparaten zijn hier verschillende voorbeelden weergegeven

Bekijk meer voorbeelden

Samengevat

Als behandelaar in de huisartsenpraktijk is het van belang om een dermatoscoop aan te schaffen die zowel gepolariseerd als niet-gepolariseerd licht kan schijnen op de verdachte huidafwijking, omdat je anders mogelijke aanwijzingen mist die voor de evaluatie van de laesie essentieel zijn. De ‘beste’ dermatoscoop is niet aan te wijzen. Uiteindelijk gaat het er ook om wat je zelf prettig vindt en wat je eraan wilt uitgeven. Een kwalitatief goede dermatoscoop is vanaf 800 euro verkrijgbaar. Probeer het uit en ontdek wat het beste bij je past.

Literatuur

Cristiane Benvenuto-Andrade, MD;Stephen W. Dusza, MPH;Anna Liza C. Agero, MD; et al Alon Scope, MD; Milind Rajadhyaksha, PhD; Allan C. Halpern, MD; Ashfaq A. Marghoob, MD Differences Between Polarized Light Dermoscopy and Immersion Contact Dermoscopy for the Evaluation of Skin Lesions Arch Dermatol. 2007;143(3):329-338. doi:10.1001/archderm.143.3.329
Rosendahl, C. & Marozava, A. Dermatoscopy and skin cancer. Handbook for hunters of skin cancer and melanoma. Scion, 2019.

Op zoek naar een geschikte dermatoscoop?

Regelmatig krijg ik de vraag welke dermatoscoop kan ik het beste kopen? Nu heb ik iets leuks, ik kan je 75 euro korting geven op 3 verschillende dermatoscopen.

Claim de korting